Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2020

Ομιλία Ιλχάν Αχμέτ στην Βουλή στο νομοσχέδιο για τον Κώδικα Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ζούμε αναμφισβήτητα πια στην Εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Μια Εποχή στην οποία προκειμένου να διαχειριστούμε και να διευκολύνουμε τη ζωή μας, επιβάλλεται να κινηθούμε μεταξύ ψηφιακού και φυσικού κόσμου με τη χρήση τεχνολογιών, που μέχρι χτες πολλές από αυτές ήταν βγαλμένες από σενάρια επιστημονικής φαντασίας.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη, η ρομποτική, η Εικονική Πραγματικότητα, τα μεγάλα δεδομένα (BigData) και βέβαια το ίντερνετ επεμβαίνουν πια δραματικά στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα, στον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε.

Και βέβαια δημιουργούν ένα νέο πεδίο προκλήσεων για τις πολιτικές ηγεσίες.

Γιατί στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται αφενός αλλάζει ο παγκόσμιος καταμερισμός εργασίας και συσσώρευσης κεφαλαίου, αφετέρου  οι εξελίξεις σε κρίσιμους τομείς όπως η νανοτεχνολογία η φωτονική, ή η βιοτεχνολογία  οδηγούν σε νέες, «επαναστατικές» προσεγγίσεις σε ποικίλα επιστημονικά πεδία.

Ήδη σήμερα μιλάμε για την ανάλυση του γονιδιώματος και τα φάρμακα εξατομικευμένης περίθαλψης και για κβαντικούς υπολογιστές.

Μέσα σε αυτή την πραγματικότητα οι κυβερνήσεις παγκοσμίως ήδη βρίσκονται μπροστά σε ένα δύσκολο στοίχημα:

Πρέπει να δουλέψουν εντατικά για να προλάβουν τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Γιατί όλοι ξέρουμε πως οι τεχνολογικές εξελίξεις δεν οδηγούν apriori στον παράδεισο. Απαιτούνται συγκεκριμένες πολιτικέςεπιλογές για να μη μείνει κανείς πίσω, κανείς αποκλεισμένος από την νέα εποχή που είναι ήδη εδώ.

Με άλλα λόγια η τεχνολογία απαιτεί συγκεκριμένες πολιτικές για να γίνει μοχλός ανάπτυξης και για να έχει θετικό πρόσημο στην ευημερία της κοινωνίας.

Η χώρα μας δυστυχώς φαίνεται να βρίσκεται μακριά από όλες αυτές τις εξελίξεις, αλλά και απόαλλαγές που θα έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και χρόνια.

Αυτό εξάλλου ακριβώς επιβεβαιώνει και ο δείκτης ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας που μας κατατάσσει στην 27η θέση μεταξύ των 28 κρατών – μελών  της Ε.Ε. (Καταθέτω στα πρακτικά το σχετικό γράφημα)

Και βέβαια η προσαρμογή της ελληνικής πολιτείας στη νέα ψηφιακή πραγματικότητα που διαρκώς αναβάλλεται ή σκοντάφτει παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Βλέπουμε πως και με το συζητούμενο νομοσχέδιο, όπως και με τα προηγούμενα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης συνεχίζεται η συγκέντρωση αρμοδιοτήτων και εξουσιών στο πρόσωπο του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Αυτό είναι προβληματικό. Υπάρχει εδώ μια παρεξήγηση. Ψηφιακή διακυβέρνηση σημαίνει διάχυση της πληροφορίας, ανοιχτότητα, πρόσβαση, διαφάνεια και όχι υπερ – συγκεντρωτισμός αρμοδιοτήτων σε ένα υπουργείο. Σημαίνει συγκεκριμένες πολιτικές από κάθε Υπουργείο προσαρμοσμένες στην ψηφιακή εποχή. Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι σε αυτό.

Το ΠΑΣΟΚ σε ό,τι αφορά την ψηφιακή διακυβέρνηση έχει συνδεθεί με το open.gov, τη Διαύγεια, το νόμο 3882 του 2010, το νόμο 3979/2011 για την ηλεκτρονική διακυβέρνησηκ.α

Δηλαδή έχει συνδεθεί με εμβληματικούς και καινοτόμους νόμους και μεταρρυθμίσεις στο πεδίο του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους.

Και πραγματικά χαιρόμαστε που αναγνωρίζετε την αξία τους -.

Όμως, επειδή γνωρίζουμε τι σημαίνει πραγματική μεταρρύθμιση σε αυτό το πεδίο, σήμερα ως Κίνημα Αλλαγής, παρότι είμαστε θετικοί με το συζητούμενο νομοσχέδιο, δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να πανηγυρίσουμε επειδή με τοάρθρ. 99 του παρόντος καταργείται το φαξ στο ελληνικό δημόσιο!

Γιατί δεν πρόκειται για επανάσταση, δεν είναι καινοτομία η κατάργηση του φαξ το 2020. Είναι επικοινωνιακό πυροτέχνημα!!!

Απλά λοιπόν:

το συζητούμενο νομοσχέδιο του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής,φέρνει τα απολύτως αυτονόητα και μάλιστα με καθυστέρηση, παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις για το αντίθετο.

Καθυστέρηση που πλέον στοιχίζει στη χώρα ακριβά.

Καθυστέρηση, που όπως προκύπτει από τη μελέτη του νομοσχεδίου μάλλον θα συνεχιστεί γιατί έχουμε στα χέρια μας ένα νομοσχέδιο 232 άρθρων πολλά εκ των οποίων μένουν σε εκκρεμότητα. Και αυτό γιατί για την εφαρμογή τους απαιτείται δευτερογενής νομοθεσία με Υπουργικές Αποφάσεις, ΚΥΑ και Προεδρικά Διατάγματα που πρέπει να εκδοθούν. Μόνο στο άρθρο 107 υπάρχουν 77 υπουργικές αποφάσεις. Ενώ, συνολικά στον Κώδικα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης μετρήσαμε πάνω από 120 υπουργικές αποφάσεις. Γνωρίζετε καλά πως με τέτοια πληθώρα Υπουργικών Αποφάσεων και ΚΥΑ το συζητούμενο νομοσχέδιο κινδυνεύει να μείνει στα χαρτιά.

Η ψηφιακή διακυβέρνηση στο μυαλό των περισσοτέρων πολιτών συνδέεται με την πάταξη της γραφειοκρατίας, την καλύτερη παροχή υπηρεσιών από πλευράς του κράτους, τη συντόμευση διαδικασιών και βέβαια με τη διαφάνεια.

Πρέπει λοιπόν νωρίς να επισημάνουμε πως ψηφιακή διακυβέρνηση δε σημαίνει μετάβαση στην ψηφιακή γραφειοκρατία. Αν τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίζει ο πολίτης δεν μειώνονται, αλλά απλώς πρέπει πλέον να προσκομίζονται ηλεκτρονικά δεν έχουμε επί της ουσίας καμία αλλαγή. Ούτε βέβαια έχουμε αλλαγή στις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες όταν ένα αίτημα στέλνεται και επιβεβαιώνεται η λήψη του ηλεκτρονικά από την αρμόδια κρατική υπηρεσία, αλλά απάντηση και λύση του προβλήματος για τον πολίτη δεν έχουμε ποτέ. Και αυτό το τελευταίο το είδαμε κατά κόρον σε όλη την περίοδο της καραντίνας, τότε που εσείς διαφημίζατε στα κανάλια το πέρασμα στην ψηφιακή διακυβέρνηση.Γιατί προφανώς η ψηφιακή διακυβέρνηση δεν εξαντλείται στην άυλη συνταγογράφηση και στην ηλεκτρονική εξουσιοδότηση.

Επίσης, επειδή είμαι βουλευτής ενός νομού με πολλές ορεινές και μειονεκτικές περιοχές και επειδή η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη κατέχει τα πρωτεία, με το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται σε «κίνδυνο» φτώχειας, να είναι στο 24,3%, θέλω να επισημάνω πως για τον όποιον σχεδιασμό σε επίπεδο ψηφιακής διακυβέρνησης πρέπει να εξασφαλίζεται η προσβασιμότητα όλων των πολιτών στις νέες υπηρεσίες.  Και για να εξασφαλιστεί αυτή η προσβασιμότητα απαιτούνται δράσεις σε δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη αφορά τις ιδιαιτερότητες κάθε τοπικής κοινωνίας. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση κυρίως των ορεινών και μειονεκτικών περιοχώνέχει άλλες απαιτήσεις, άλλα προβλήματα για την εφαρμογή των διατάξεων του νομοσχεδίου και επομένως θα πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα για αυτό.

Επιπλέον για να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα όλων των πολιτών πρέπει να ξαναδείτε τις τιμές, το κόστος των δεδομένων κινητής τηλεφωνίας. Η Ελλάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι από τις ακριβότερες χώρες στην αγορά δεδομένων κινητής και αυτό είναι βέβαιο πως θα επηρεάσει κατά πολύ τον τρόπο που οι πολίτες θα κάνουν χρήση των νέων ψηφιακών υπηρεσιών.

Δεν μπορούμε από τη μία να μιλάμε για ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και από την άλλη να μην διευκολύνεται η πρόσβαση των πολιτών στις νέες υπηρεσίες. Πρέπει σε όλους τους δήμους της χώρας, αλλά και σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες να προσφέρονται στους πολίτες σημεία ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να μην αποκλειστεί κανένας, να μη δημιουργήσουμε πολίτες που δεν θα μπορούν τελικά να έχουν πρόσβαση στο κράτος.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Θα σταθώ μονάχα σε σημεία που θεωρούμε πως είναι προβληματικά.

Θα ξεκινήσω με το πρώτο μέρος του παρόντος νομοσχεδίου και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο β΄ και το άρθρ. 5στο οποίο παρουσιάζεται η «Βίβλος» της ψηφιακής διακυβέρνησης.

Εδώ δημιουργείται μια συγκεκριμένη διαδικασία διακίνησης εγγράφων τόσο μέσα στον ίδιο φορέα όσο και μεταξύ των διάφορων φορέων με τη χρήση ενός κεντρικού συστήματος ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων.

Όμως αυτή η «Βίβλος» θα έπρεπε ήδη να έχει κατατεθεί  από τον περασμένο Δεκέμβριο. Δεν την έχουμε δει ακόμη. Εδώ λοιπόν ρυθμίζουμε τη λειτουργία σε κάτι το οποίο δεν γνωρίζουμε!

Είναι σαφές πως υπάρχει κενό. Και ξέρετε αυτό το κενό φαντάζει μεγαλύτερο γιατί διατυμπανίζατε με κάθε τρόπο πως αυτή «Βίβλος» ήταν ήδη έτοιμη.

Τώρα με τα άρθρ. 7, 8 και 9 πραγματικά ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής γίνεται «Υπερ - υπουργός». Όλα σχεδόν τα έργα του ΕΣΠΑ θα χρειάζονται τη έγκριση του Υπουργείου ψηφιακής διακυβέρνησης. Επιπλέον ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης καλείται να συντονίζει και τους γενικούς και ειδικούς γραμματείς των άλλων υπουργείων.

Σας φαίνεται λογικό και κυρίως σας φαίνεται λειτουργικό αυτό το σχήμα;

Ακόμη και αν εσείς μας πείθετε για τις καλές σας προθέσεις πρέπει να σκεφτείτε πως δεν θα είστε αιωνίως Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Τι θα συμβεί αν ο επόμενος Υπουργός θελήσει να εκμεταλλευτεί όλη αυτή την εξουσία;

Το είπα και πριν: στην νέα ψηφιακή εποχή όλα γίνονται μέσω έξυπνων τεχνολογιών, όμως αυτό δεν σημαίνει πως θα καταργήσουμε όλα τα Υπουργεία. Τα Υπουργεία είναι αυτά που καλούνται να χαράξουν συγκεκριμένες πολιτικές μέσα στα δεδομένα της νέας εποχής.

Σχετικά με τα άρθρ. 34 και 35του σχεδίου νόμου, με τα οποία εισάγονται ρυθμίσεις για τη καθιέρωση υποχρεωτικής ηλεκτρονικής επικοινωνίας μεταξύ των φορέων του δημοσίου τομέα και των φυσικών ή νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων. Ενώ, επίσης θεσπίζεται και η υποχρέωση δημιουργίας και διατήρησης διαδικτυακού τόπου για κάθε δημόσιο φορέα. που αναφέρεται στις Ιστοσελίδες δημοσίων φορέων.

Κύριε Υπουργέ, ο πολίτης εδώ υποχρεώνεται να επικοινωνεί ηλεκτρονικά με το Δημόσιο, αλλά δεν βλέπω πουθενά το Δημόσιο να υποχρεώνεται να απαντά εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου στον πολίτη! Γιατί δεν επεκτείνετε το ν. 2690/1999 που αφορά στον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, έτσι ώστε ο πολίτης να παίρνει απάντηση στο αίτημα του μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο;

Και βέβαια, δεν μπορούμε να μιλάμε για αναβάθμιση και δημιουργία ιστοσελίδων του δημοσίου, ενώ αυτή τη στιγμή υπάρχουν σελίδες Υπουργείων χωρίς πιστοποιητικά ασφαλείας, ώστε οι πολίτες να πραγματοποιούν ασφαλή περιήγηση  στις υπηρεσίες τους κράτους.

Και για να σας δώσω ένα παράδειγμα δείτε την ιστοσελίδα του Υπουργείου Γεωργίας http://www.minagric.gr/index.php/el/).

Σχετικά με  το άρθρ. 76: Διαύγεια

Αλήθεια τι υποκρύπτεται στην εξαίρεση από τη Διαύγεια που αναφέρεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 76; Πείτε μας: θα αναρτώνται αμελλητί στη διαύγεια και οι πράξεις που αναρτώνται  ΚΗΜΔΗΣ (Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων);

Σχετικά με το άρθρ. 77 αναφέρεται ότι οι πράξεις οι οποίες ήδη αναρτώνται στη Διαύγεια θα πρέπει να αναρτώνται και στις ιστοσελίδες των οικείων φορέων. Γιατί;  Στη συνείδηση των πολιτών έχει καθιερωθεί η Διαύγεια ως τόπος αναζήτησης των πράξεων της Διοίκησης.

Προχωρήστε στην αναβάθμιση της Διαύγειας, με σύγχρονες μηχανές αναζήτησης και  κατηγοριοποίησης δεδομένων. Κάντε τη Διαύγεια πιο εύχρηστη , πιο λειτουργική. Δεν μπορεί εξάλλου να συνεχίσει να λειτουργεί με την ίδια αναζήτηση  που ξεκίνησε το 2010 επί ΠΑΣΟΚ.

Άρθρο 78: Αναφέρεται στο άρθρο αυτό ότι οι πράξεις που αναρτώνται στη Διαύγεια και πρέπει να δημοσιεύονται και σε ΦΕΚ θα ισχύουν από την δημοσίευσή τους στο ΦΕΚ. Αυτό όμως αντιστρέφει την αρχική σύλληψη της Διαύγειας σύμφωνα με την οποία καμία πράξη δεν ισχύει αν δεν δημοσιευτεί στη Διαύγεια. Να επανέλθει η αρχή ότι κάτι πρέπει να έχει δημοσιευτεί στη Διαύγεια για να ισχύσει. Τίποτα να μην ισχύει αν δεν έχει αναρτηθεί στη Διαύγεια.

Κύριε Υπουργέ Η ΔΙΑΥΓΕΙΑ πρέπει να παραμείνει διαύγεια!

Σταματώ στο άρθρο 90: Μητρώο διαδικασιών

Πόσα έχουμε σήμερα και τελικά πόσες υπηρεσίες παρέχουν; Υπάρχουν κάπου συγκεντρωμένες;Θα φτιάξετε άλλο ένα;  Θα ενοποιήσετε όσα ήδη υπάρχουν; Ή τελικά θα χρηματοδοτήσουμε από την αρχή αναδόχους για να κάνουν μια δουλειά μέρος της οποίας έχει ήδη πληρωθεί από το ελληνικό δημόσιο; Υπάρχει εδώ ένα τεράστιο αλαλούμ.

Επίσης, οι 2,5 από τις 4 παραγράφους του εν λόγω άρθρου αναφέρονται στην τιμωρία των υπαλλήλων που δεν θα αναρτούν και δεν θα επικαιροποιούν το μητρώο διαδικασιών. Η τιμωρία ξέρετε είναι μια παρωχημένη ιδέα. Εμείς σας προτείνουμε μια Διαδικασία να είναι έγκυρη και να μπορεί μια δημόσια υπηρεσία να την επικαλεστεί μόνο εφόσον είναι αναρτημένη στο Μητρώο Διαδικασιών. Αν υπάρχει διχογνωμία μεταξύ υπηρεσιών για τα βήματα ή τα προαπαιτούμενα έγγραφα μιας διαδικασίες, τότε έγκυρη να είναι η πληροφορία που προέρχεται μόνο από το μητρώο διαδικασιών.

Πάμε τώρα στα αρθρ. 93 και 94  που αφορούν  την υπαγωγή στο Υπερταμείο – τονίζω στο Υπερταμείο-της υπό σύσταση εταιρείας «Συμμετοχές 5G Α.Ε.» και πρωτίστως του «Ταμείου Φαιστός» («PhaistosFund»).

Είναι πραγματικά κυνικό. Γιατί ξέρετε με αυτά τα άρθρα αποδεικνύετε πως όχι μόνο δεν έχετε διάθεση να πάρετε πίσωπεριουσιακά στοιχεία του Δημοσίου από το Υπερταμείο, αλλά αντίθετα να δώσετε κι άλλα!!!

Ακόμη και αν δεχτούμε ότι μέρος των εσόδων από τη διαγωνιστική διαδικασία για τη χορήγηση δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων θα πρέπει να κατευθυνθεί σε επενδύσεις σε επιχειρήσεις (ακόμα και αν εδρεύουν και εκτός Ελλάδας) που δραστηριοποιούνται στην έρευνα ή/και ανάπτυξη προϊόντων ή/και υπηρεσιών που λειτουργούν σε υποδομές 5G αυτό δεν μπορεί να γίνει με την εμπλοκή του Υπερταμείου. Είμαστε κάθετα αντίθετοι. 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Επιστρέφω για μια ακόμη φορά στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και στην κυβερνοασφάλεια. Είναι ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τους πολίτες και οφείλουμε να το δούμε με ιδιαίτερη σοβαρότητα. Ξέρουμε σήμερα, πως τα προσωπικά δεδομένα είναι χρήσιμο εργαλείο στα χέρια ασφαλιστικών εταιρειών που θέλουν να μειώσουν το ρίσκο, εμπορικών επιχειρήσεων που θέλουν να στοχεύσουν σε συγκεκριμένο κοινό, αλλά και για εκείνους που επιθυμούν τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης.Στην καινούργια εποχή τα προσωπικά δεδομένα είναι χρήμα και εξουσία. Για αυτό κύριε Υπουργέ πρέπει να είμαστε πολύ αυστηροί. Να μην αφήσουμε τίποτα στην τύχη στο θέμα αυτό. Πρέπει να ξεκαθαριστεί ποιος θα έχει την ευθύνη εάν διαρρεύσουν προσωπικά δεδομένα, πρέπει να εξασφαλίσουμε μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες πως αυτό δεν θα συμβεί. Νομίζω πως δεν αντιμετωπίζετε το θέμα με την απαιτούμενη προσοχή, αφού υπάρχουν ακόμη σοβαρά κενά σε αυτό το επίπεδο.

Κλείνοντας θέλω να επισημάνω πως το Κίνημα Αλλαγής είχε και έχει πάντοτε στραμμένο το βλέμμα του στο μέλλον. Η ψηφιακή διακυβέρνηση δεν είναι για μας κάτι καινούργιο. Το έχουμε αποδείξει με εμβληματικούς και πραγματικά καινοτόμους νόμους. Παρά τις σοβαρές ενστάσεις στο συζητούμενο νομοσχέδιο είμαστε θετικοί, γιατί ξέρουμε πως η χώρα έχει μείνει ήδη πολύ πίσω από τις εξελίξεις της νέας εποχής. Πρέπει να τρέξουμε. Το μέλλον δεν θα μας περιμένει.

Σας ευχαριστώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: