Η αγάπη των παιδιών για τη γνώση και η «δίψα» για ένα
καλύτερο αύριο «έσμιξαν» με το ασίγαστο πάθος των ανθρώπων του ΠΕΜ για την
ενίσχυση της ελληνομάθειας στην περιοχή, με αποτέλεσμα το πρόγραμμα να «τρέχει»
αδιάλειπτα εδώ και δύο δεκαετίες.
«Το πρόγραμμα βρίσκεται στην πέμπτη του φάση. Έκλεισε τα 20
του χρόνια. Μια μακρά πορεία ιδιαιτέρως ασυνήθιστη για τα ελληνικά πράγματα,
όπου λείπει η συνέχεια» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας του
Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνη του προγράμματος στη Θράκη, Θάλεια Δραγώνα.
«Πέρασαν τόσες κυβερνήσεις και τόσοι υπουργοί, αλλά αυτή η πολιτική
υποστηρίχθηκε σταθερά από όλους. Γι’ αυτό και έδωσε καρπούς και διατηρεί μια
εμβληματική παρουσία στην περιοχή», επισημαίνει.
«Το πρόγραμμα», εξηγεί η κ. Δραγώνα, «ενισχύει την
ελληνομάθεια και τη στηρίζει με πρόσθετα εκπαιδευτικά υλικά και νέες
παιδαγωγικές μεθόδους. Πρωτοπορήσαμε. Εντάξαμε τους υπολογιστές στην
εκπαιδευτική διαδικασία πολλά χρόνια πριν. Τρομερή καινοτομία για εκείνη την
εποχή!». Οι «αριθμοί», δε, κάθε άλλο παρά αμελητέοι είναι: φέτος, παρά τις
μεγάλες περικοπές και γραφειοκρατικές καθυστερήσεις τα παιδιά και οι μητέρες
που παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα είναι περίπου 2.000.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, καθώς αλλάζουν τα
δεδομένα, επαναπροσδιορίζονται και οι στόχοι. «Το πολύ μεγάλο στοίχημα, όταν
άρχισε το πρόγραμμα, ήταν να συμβάλουμε στο να μειωθεί η σχολική διαρροή από
την 9χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Από 65% έχει πέσει στο 20% και ο καινούργιος
πλέον στόχος είναι να τελειώνουν τα παιδιά το λύκειο και να ανοίγει ο δρόμος
προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση», σημειώνει η κ. Δραγώνα.
«Είκοσι χρόνια είναι σχεδόν μία γενιά. Κάποια από τα παιδιά
που ήταν μαθήτριές μας προχώρησαν, πήγαν στο ελληνικό πανεπιστήμιο και σήμερα
είναι συνεργάτριες του ΠΕΜ, διδάσκοντας οι ίδιες ελληνικά. Καταλαβαίνετε τι
θετικό πρότυπο αποτελούν για τα υπόλοιπα παιδιά της μειονότητας», τονίζει η
υπεύθυνη του ΠΕΜ.
Από τα ΚΕΣΠΕΜ στις σχολικές αίθουσες
Επί σειρά ετών, «ταυτότητα» του προγράμματος υπήρξαν τα
ΚΕΣΠΕΜ, τα κέντρα διαχείρισης και συντονισμού των πολλαπλών δράσεων του
Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων της Θράκης. Με βάση, ωστόσο, τα
ισχύοντα δεδομένα – πολύ μικρότερα κονδύλια και «τραγικές γραφειοκρατικές
δυσκολίες, που έχουν οι ΕΛΚΕ (οι λογαριασμοί κονδυλίων έρευνας) των
πανεπιστημίων», όπως σημειώνει η κ. Δραγώνα- τα ΚΕΣΠΕΜ φιλοξενούνται στα
σχολικά κτίρια.
«Αυτό είναι δύσκολο αλλά έχει και τις θετικές πλευρές του.
Τώρα πηγαίνουμε εμείς στα σχολεία και μάλιστα σε νέες περιοχές που δεν
πηγαίναμε στο παρελθόν και από τις οποίες δεν έρχονταν και τα παιδιά στα ΚΕΣΠΕΜ
λόγω απόστασης. Για παράδειγμα, δεν πήγαιναν εύκολα στις Σάπες ή την Κομoτηνή
τα παιδιά από τα Αρριανά και τον Άρατο, ενώ τώρα που πηγαίνουμε εμείς στο
σχολείο τους υπάρχει έντονο ενδιαφέρον και μεγάλη προσέλευση» εξηγεί.
Χαρακτηριστικό της αφοσίωσης των ανθρώπων του προγράμματος
είναι το γεγονός ότι τέσσερις κινητές μονάδες – τα …καγκουρό του βουνού, όπως
τις έχουν ονομάσει τα ίδια τα παιδιά- εξακολουθούν να πηγαίνουν, σε καθημερινή
βάση, σε 42 απομακρυσμένα χωριά, κάνοντας μερικές φορές έως και δυόμισι ώρες
διαδρομή!
Είκοσι χρόνια «μετρά» το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης
Μουσουλμανοπαίδων (ΠΕΜ) της Θράκης, που συνέβαλε, στη μείωση της σχολικής
διαρροής για τα παιδιά της μειονότητας
Το μεγάλο στοίχημα στη Θράκη
είναι «το μαζί»
Πώς, όμως, δέχθηκε η τοπική κοινωνία το ΠΕΜ και τους
ανθρώπους της; «Στην αρχή υπήρχε δυσπιστία εκατέρωθεν· και από την πλευρά της
πλειονότητας και από την πλευρά της μειονότητας -ποιοι είναι αυτοί που έρχονται
εδώ, τι ξέρουν από εμάς κλπ. Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν ήμασταν μέρος της
τοπικής κοινωνίας έπαιξε πολύ θετικό ρόλο. Ήμασταν ένας τρίτος, εξωτερικός
παράγοντας για την περιοχή, πάντα εκτός της τοπικής ‘κουζίνας’. Κι εμείς είχαμε
κάποια αμηχανία στην αρχή. Έπρεπε να μάθουμε πολλά. Ωστόσο μέσα στα χρόνια
εγκαταστάθηκε εμπιστοσύνη και η Θράκη μας αγκάλιασε», απαντά η κ. Δραγώνα. «Το
μεγάλο στοίχημα στη Θράκη», τονίζει, «είναι η κοινή συμβίωση σε όλα και παντού..
Να μην υπάρχουν διαχωρισμοί και αποκλεισμοί».
Εκπαιδεύοντας (και) τις μητέρες
Το πρόγραμμα δεν εκπαιδεύει, ωστόσο, μόνο εκατοντάδες παιδιά
αλλά -σε αρκετές περιπτώσεις- και τις μητέρες τους, που διεκδίκησαν το δικαίωμα
στη γνώση (και όχι μόνο). «Η δράση αυτή ξεκίνησε από ένα μικρό απομακρυσμένο
χωριό, όπου πήγαινε η κινητή μονάδα. Οι μητέρες ήταν αυτές που ζήτησαν να
ενταχθούν κι αυτές στο πρόγραμμα. Το αίτημα, δηλαδή, σε αυτή την περίπτωση ήρθε
από κάτω, από τις ίδιες τις μητέρες. Σε κάθε κοινωνική παρέμβαση είναι πολύ
σημαντικό από πού προέρχεται το αίτημα. Και δεν ήταν απλώς ένα αίτημα για
εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, αλλά ένα αίτημα κατ’ ουσίαν ενταξιακό»,
επισημαίνει η κ. Δραγώνα.
«Στην αρχή ήταν 15 οι μαμάδες, οι οποίες έκαναν μαθήματα,
παράλληλα με τα παιδιά, στη διπλανή τάξη» σημειώνει και εξηγεί πως ήταν
ουσιαστικά μια διαδικασία χειραφέτησης. «Κάνοντας μαθήματα, η μία μαμά πήρε
δίπλωμα οδήγησης, καθώς μπόρεσε να περάσει τα σήματα, η άλλη πέρασε τις
εξετάσεις του κρατικού πιστοποιητικού και μια άλλη, στο τέλος των μαθημάτων,
είπε σε μια συνεργάτιδα μας: ξέρεις, η γλώσσα είναι ελευθερία!».
Οι …εκπαιδευόμενες μαμάδες έκαναν, μάλιστα, ένα βήμα
παραπάνω, γράφοντας ένα βιβλίο, το οποίο ονόμασαν «Το δικό μας παζλ». Το δικό
τους παζλ εικόνων, σκέψεων και εμπειριών…
Σ. Παπαδοπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου